Dzień Walki z Depresją został ustanowiony w 2001 roku przez Ministerstwo Zdrowia. Inicjatywa ta była odpowiedzią na rosnące uznanie depresji za istotny problem zdrowotny, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Według WHO, do roku 2030 depresja będzie najczęściej występującą chorobą na świecie.
Głównym celem tego dnia jest szerzenie wiedzy na temat depresji, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Wydarzenie to ma na celu zmianę postaw społecznych, rozwijanie empatii oraz zmniejszanie stygmatyzacji, która często powstrzymuje ludzi przed szukaniem pomocy. Ważnym aspektem jest także zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat depresji jako bardzo poważnej choroby psychicznej.
Czym jest depresja?
Depresja należy do grupy zaburzeń afektywnych, czyli zaburzeń nastroju. Osoby cierpiące na depresję odczuwają długotrwałe obniżenie nastroju, objawiające się poczuciem smutku i pustki, ciągłego zmęczenia, zobojętnienia, bezradności, lęku, mają niską samooceną oraz występują u nich dolegliwości somatyczne: spowolnienie ruchowe, bóle głowy, utrata apetytu i zmiana wagi ciała, nadmierna senność lub bezsenność. Występują negatywne myśli o sobie, o swoich najbliższych oraz negatywne spostrzeganie świata.
W grupie dzieci i młodzieży depresja dość często przyjmuje nietypowy obraz. Na pierwszy plan wysuwają się wtedy:
-uporczywe dolegliwości somatyczne, np.: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki, bóle głowy, kołatanie serca, duszności częste zasłabnięcia lub omdlenia, moczenie nocne – taki obraz depresji częściej występuje u dzieci.
-bunt wobec rodziców, szkoły, nieprzestrzeganie zasad, zachowania agresywne i autoagresywne: taki obraz depresji częściej spotyka się u nastolatków.
Depresja a smutek
Podstawowymi różnicami między depresją a smutkiem jest czas trwania i intensywność objawów. Smutek to zazwyczaj przejściowy stan, trwający od kilku do kilkunastu godzin, będący naturalną reakcją na konkretne wydarzenia życiowe takie jak np. sprzeczka z rówieśnikami czy dostanie złej oceny. Natomiast depresja utrzymuje się znacznie dłużej – tygodnie lub miesiące i wymaga minimum dwóch tygodni utrzymywania się objawów, by można było postawić diagnozę. Depresja negatywnie wpływa na wykonywanie codziennych obowiązków (praca, nauka, kontakty społeczne, higiena osobista) oraz mogą wystąpić myśli samobójcze.
Leczenie depresji
Leczeniem depresji zajmuje się psychiatra, a jeśli łatwo można zidentyfikować objawy, leczenie może poprowadzić lekarz pierwszego kontaktu (lekarz POZ). Do psychiatry nie potrzeba skierowania. W najcięższych przypadkach depresja wymaga hospitalizacji i leczenia w ośrodkach specjalizujących się w pomocy osobom dotkniętym problemem depresji oraz ich rodzinie i bliskim. Leczenie depresji jest procesem wieloetapowym, który zazwyczaj obejmuje połączenie psychoterapii i farmakoterapii. Psychoterapia, szczególnie terapia poznawczo-behawioralna (CBT), jest jednym z najskuteczniejszych sposobów walki z depresją. Natomiast leki przeciwdepresyjne, takie jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), pomagają przywrócić równowagę chemiczną w mózgu. Ważne jest jednak, aby farmakoterapię prowadzić pod ścisłym nadzorem lekarza, który będzie monitorował reakcje pacjenta na leki i dostosowywał dawki w miarę potrzeby. W niektórych przypadkach, aby leczenie było skuteczne, potrzebne może być długotrwałe zażywanie leków.
Jak wspierać osoby zmagające się z depresją?
Kluczową rolę odgrywa wsparcie bliskich osób, ich obecność, a także okazywanie choremu empatii, zrozumienia i cierpliwości. Ważne jest by taką osobę wysłuchać i dać jej wsparcie, pomóc w codziennych obowiązkach, ale dać także przestrzeń by taka osoba czuła się potrzebna. Warto także pomóc osobie z depresją w znalezieniu profesjonalnej pomocy, jeśli jeszcze nie korzysta z terapii. Zachęcanie do regularnych wizyt u terapeuty czy lekarza psychiatry może przyspieszyć proces zdrowienia. Unikanie osądzania i krytyki, a zamiast tego oferowanie wsparcia emocjonalnego, to klucz do skutecznej pomocy. Ważne jest również, aby bliscy sami dbali o swoje zdrowie psychiczne i szukali wsparcia, jeśli czują się przytłoczeni sytuacją.
Osoby znajdujące się w kryzysie psychicznym i potrzebujące fachowej porady, wsparcia lub innej formy pomocy, mogą skorzystać z jednej z bezpłatnych infolinii pomocowych, czynnych całą dobę, przez 7 dni w tygodniu:
Kryzysowy telefon zaufania: 116 123
Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży: 116 111
Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie: 800 120 002
Całodobowy telefon zaufania Rzecznika Praw Dziecka: 800121212
Antydepresyjny Telefon Zaufania: (22) 484 88 01 (Fundacji ITAKA)
Całodobowa Linia Wsparcia dla osób w kryzysie psychicznym: 800 70 222
Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci: 800 100 100
Wsparcie można znaleźć również w internecie, m.in. na stronach takich jak:
https://forumprzeciwdepresji.pl/
https://zwjr.pl/
https://twarzedepresji.pl/
psycholog szkolny Weronika Orkisz